ტერმინი ხელოვნება

xelovneba,sazogadoebrivi cnobierebis erT-erTi forma,romlis specifikuri Taviseburebaa sinamdvilis mxatvruli asaxva.xelovneba,rogorc sazogadoebrivi cnobierebis forma garkveul Sinaarss anu sulier informacias gadascems aRmqmels.es Sinaarsi ganlovneba mogviTxrobs erT romelime konkretul faqtsa Tu SemTxvevaze,vinmes Tavgadasavalsa Tu cxovrebis bedze.xelovnebis nawarmoebis konkretuli ambavi SeumCnevlad axal SinaarsSi gadadis,moTxrobili ideis gamovlenad iqceva.aseTi Sinaarseuli dafenianeba xelovnebis specifikuri Taviseburebaa.xelovnebis nawarmoebSi gadmocemuli Sinaarsi TiTqos sababia,stimulia,romelic garkveul mimarTulebas aZlevs Cvens fantazias axal-axali Sinaarsisaken,gadavdivarT uSualod mocemuli Sinaarsis farglebs gareT da TandaTan Cveni cxovrebis uRrmesi sazrisisken vixedebiT.es Cveni fantaziis Tavisufali moqmedebaa,magram igi nawamoebSi mocemuli SinaarsiT aris "daprogramebuli".xelovneba arsebobs mxatvrul qmnilebaTa saxiT(qandakeba,taZari,portreti,peizaJi,simfonia,leqsi da sxva)mxatvrul qmnilebas davinaxavT,movismenT.igi grZnobad-realuri elementebisagan Sedgeba,aqvs feri,forma,xma.amitom esTetikaSi gavrcelebulia azri,rom mxatvruli Sinaarsisa da saerTod mSvenierebis aRqmis organoebia Tvali da yuri,rom xelovnebis sinaarsi da mSvenierebac grZnobadia,esTetikuria.magram xelovnebis nawarmoebis Sinaarsi marto danaxuliT da mosmeniliT ar amoiwureba.magaliTad portretSi Cven vxedavT ama Tu im pirovnebis saxis formas,Tvalebis Wrilsa da fers,Tmis varcxnilobasa da a.S.,magram "vxedavT" aseve ama Tu im pirovnebis ganwyob xedavs uangarobas,siyvaruls,sasowarkveTas,miusafrobasa da sulieri cxovrebis sxva amgvar faqts.magram realurad siyvaruls,mowiwebas,erTgulebas,SiSsa da sxva.amgvar sulier movlenas,verc TvaliT dainaxav da arc yuriT mosasmeni xmovaneba aqvs.amitom esTetikaSi gavrcelebulia azri,rom xelovnebis Sinaarsi ori erTmaneTisagan mkveTrad gamosarCevi fenisagan Sedgeba: pirvelis elementebia fiz.-realurad arsebuli formebi,ferebi,masebi,bgerebi da sxva,romliTac vxedavT,vgrZnobT da vismenT.meorisa-suulieri cxovrebis is elementebi da faqtebi,romlebsac fiz-realuri grZnobadi xati ar aqvT.amgvarad xelovnebis SinaarsSi arsebobs erTmaneTisagan naTlad gamosarCevi grZnobadi da zegrZnobadi (aragrZnobadi) fenebi.xelovnebis Sinaarsi arasdros araa neitraluri.igi an mSvenieria,an amaRlebuli,an tragikulia,an komikuri,an erTdroulad mSvenieric aris da amaRlebulic.amitom xelovnebis Sinaarsi udidesi emociuri zemoqmedebis Zalisaa,magram ara imitom,rom igi Cveni pirovnebis romelime interess Seesityveba,aramed TavisTavad,obieqturad.

ra qmnis xelovnebis Sinaarsis emociur Taviseburebas?saidan aqvs mas Tvalwarmtaci,"jadosnuri" momxibvleloba?ra elementebisgan Sedgeba igi?xelovnebis Sinaaris elementebs,uwinares yovlisa,bunebisa da adamianis yofa-cxovrebis faqtebi Seadgenen,masSi CvenTvis cnobili realuri sinamdvilea asaxuli.esTetikaSi TiTqmis xelovnebis warmoSobis iT mxatvruli literatura,ara marto asaxavs sinamdviles,aramed garkveul codnasac Seicavs xSirad ama Tu im saz. Mmovlenisa da zogjer faqtebis Sesaxebac.am aspeqtiT xelovneba mecnierebas hgavs.mosazrebas,rom xelovneba aris Semecnebis gvari,iziarebdnen rusi revolucioner-demokratebi.saqarTveloSi principulad amave azrisa iyvnen ilia WavWavaZe da niko nikolaZe.

xelovnebis SemoqmedebTi buneba,rasakvirvelia,RvTaebrivi Semoqmedeba araa.xelovneba mxolod axal kompoziciebs qmnis anu maTi bunebrivi kavSirisgan gansxvavebulad warmogvidgens realuri sinamdvilis sagnebsa da movlenebs da zogjer bunebrivad daukavSirebelsac ki akavSirebs erTmaneTTan.xelovnebiTi nimuSis zogadi nimuSia vaJa-fSavelas mier Seqmnili mxatvruli saxe:

                        "nisli fiqria mTebisa,

                        imaT kacobis gvirgvini."

xelovneba Semoqmedebaa.igi axal kompoziciebs,axal kavsirebs qmnis,magram aqvs ki rame mizani am saqmianobas,Tu igi ubralko garTobaa da axal-axali,zogjer ucnauri mxatvruli saxeebis Seqmnis TavisuflebiT tkbobaa?zogierTi esTetikosi xelovnebas swored Tavisufal TamaSad Tvlis.radgan xelovneba Semoqmedebaa,masSi,rasakvirvelia,aris Tavisuflebisa da TamaSis momentic,magram motivi,romelic axali sinamdvilis Sesaqmnelad amzadebs xelovans aris adamianis erT-erTi ZiriTadi mizani-Tavisi idealebis Sesatyvisad gardaqmnas samyaro.

xelovnebas adamiani qmnis,adamiani ki sazogadoebis produqtia.kacobriobis istoriis sxvadasxva tipis sazogadoebas sxvadasxva sazrunavi da saocnebo hqonda.amitom xelovnebis istoriaSic arsebobs gansxvavebuli idealebiTa da ideebiT sulCadgmuli sxvadasxva epoqis xelovneba.

                         "qarTuli saWoTa enciklobedia"  tomi 11.